Một làn sóng mới của các chương trình trò chuyện như ChatGPT sử dụng trí tuệ nhân tạo có thể phát minh lại hoặc thậm chí thay thế công cụ tìm kiếm trên internet truyền thống.
Trong ba thập kỷ qua, một số ít các sản phẩm như trình duyệt web của Netscape, công cụ tìm kiếm của Google và iPhone của Apple đã thực sự nâng tầm ngành công nghệ và biến những gã khổng lồ trước đó như những con khủng long đang ì ạch.
Ba tuần trước, một bot trò chuyện thử nghiệm được gọi là ChatGPT(*) đã tiến hành thử nghiệm với quy mô lớn và đang trên con đường biến những gã khổng lồ trở thành quá khứ như vậy. Nó có thể cung cấp thông tin bằng những câu đơn giản, rõ ràng, thay vì chỉ là một danh sách các liên kết internet. Nó có thể giải thích các khái niệm theo cách mà mọi người có thể dễ dàng hiểu được. Nó thậm chí có thể tạo ra các ý tưởng từ đầu, bao gồm chiến lược kinh doanh, gợi ý quà tặng Giáng sinh, chủ đề blog và kế hoạch kỳ nghỉ.
*ChatGPT chưa cho thử nghiệm ở khu vực Đông Nam Á.
1. “Code Red”
Mặc dù ChatGPT vẫn còn nhiều cơ hội để cải thiện hơn, nhưng việc phát hành thử nghiệm trên diện rộng đã khiến ban lãnh đạo của Google phải tuyên bố “báo động đỏ”. Một số người lo sợ rằng Google có thể đang đến gần điểm tới hạn của nó, điều khiến Thung lũng Silicon phải khiếp sợ – sự xuất hiện của một sự thay đổi to lớn về công nghệ có thể ảnh hưởng đến tất cả công việc kinh doanh.
Trong hơn 20 năm, công cụ tìm kiếm Google đã đóng vai trò là cổng kết nối Internet chính của thế giới. Nhưng với một loại công nghệ bot trò chuyện mới đã sẵn sàng để phát minh lại hoặc thậm chí thay thế các công cụ tìm kiếm truyền thống, Google có thể phải đối mặt với mối đe dọa nghiêm trọng đầu tiên đối với hoạt động kinh doanh tìm kiếm chính của mình. Một giám đốc điều hành của Google đã mô tả những nỗ lực này là tạo nên hoặc phá tan giấc mộng tương lai của Google.
ChatGPT được phát hành bởi một phòng thí nghiệm nghiên cứu năng động có tên là OpenAI, và Google nằm trong số nhiều công ty, phòng thí nghiệm và nhà nghiên cứu khác đã giúp xây dựng công nghệ này. Nhưng các chuyên gia tin rằng gã khổng lồ công nghệ này có thể gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các công ty mới hơn, nhỏ hơn đang phát triển các chương trình trò chuyện này, vì có nhiều cách mà công nghệ này có thể gây tổn hại cho hoạt động kinh doanh của họ.
Google đã dành vài năm để nghiên cứu về bot trò chuyện và cũng giống như các công ty công nghệ lớn khác, đã tích cực theo đuổi công nghệ trí tuệ nhân tạo. Google đã xây dựng một bot trò chuyện có thể sánh ngang với ChatGPT. Trên thực tế, công nghệ trung tâm của bot trò chuyện OpenAI được phát triển bởi các nhà nghiên cứu tại Google.
Được gọi là LaMDA, hoặc Mô hình ngôn ngữ cho các ứng dụng đối thoại (Language Model for Dialogue Applications), bot trò chuyện của Google đã nhận được sự chú ý lớn vào mùa hè khi một kỹ sư của Google, Blake Lemoine, tuyên bố rằng nó là có tri giác. Điều này không đúng, nhưng công nghệ này cho thấy công nghệ chat bot đã tiến bộ như thế nào trong những tháng gần đây.
Tuy Google có thể miễn cưỡng triển khai công nghệ mới này để thay thế cho bộ máy tìm kiếm trực tuyến (Google Search) nhưng nó không phù hợp để phân phối quảng cáo kỹ thuật số (Google Ads), vốn chiếm hơn 80% doanh thu của công ty vào năm ngoái.
2. “Nếu Google cung cấp cho bạn câu trả lời hoàn hảo cho mỗi truy vấn, bạn sẽ không nhấp vào bất kỳ quảng cáo nào”
“Không có công ty nào là bất khả chiến bại”; Margaret O’Mara, giáo sư tại Đại học Washington, người chuyên nghiên cứu về lịch sử của Thung lũng Silicon, cho biết. “Đối với những công ty đã trở nên thành công vượt bậc khi trở thành tiêu chuẩn của thị trường, thật khó để công ty đó thành công với một thứ hoàn toàn khác”.
Bởi vì những bot trò chuyện mới này học được kỹ năng của mình bằng cách phân tích một lượng lớn dữ liệu được đưa lên internet, nên chúng có cách kết hợp giữa “hư cấu” với thực tế. Chúng cung cấp thông tin có thể thiên vị đối với phụ nữ và người da màu. Chúng có thể tạo ra ngôn ngữ độc hại, bao gồm cả lời nói căm thù.
Tất cả những điều đó có thể khiến mọi người chống lại nếu Google triển khai chúng và làm tổn hại đến thương hiệu mà công ty đã dành nhiều thập kỷ xây dựng. Như OpenAI đã cho thấy, các công ty mới và trẻ hơn có thể sẵn sàng chấp nhận những tổn hại này để đổi lấy sự phát triển.
Ngay cả khi Google hoàn thiện các bot trò chuyện, nó cũng phải giải quyết một vấn đề khác: Liệu công nghệ này có xâm lấn mảng quảng cáo tìm kiếm béo bở của công ty? Nếu một bot trò chuyện đang trả lời các truy vấn bằng những câu chính xác, thì mọi người tại sao phải nhấp vào các liên kết quảng cáo.
Amr Awadallah, người từng làm việc cho Yahoo và Google và hiện đang điều hành Vectara, một công ty khởi nghiệp đang xây dựng công nghệ tương tự cho biết: “Google có một vấn đề về mô hình kinh doanh: Nếu Google cung cấp cho bạn câu trả lời hoàn hảo cho mỗi truy vấn, bạn sẽ không nhấp vào bất kỳ quảng cáo nào”.
Sundar Pichai, giám đốc điều hành của Google, đã tham gia vào một loạt các cuộc họp để xác định chiến lược AI của Google và ông đã điều chỉnh công việc của nhiều nhóm trong công ty để đối phó với mối đe dọa mà ChatGPT đặt ra, theo một bản ghi nhớ và ghi âm thu được của New York Times. Các nhân viên cũng được giao nhiệm vụ xây dựng các sản phẩm AI có thể tạo ra các tác phẩm nghệ thuật và các hình ảnh thông thường khác, chẳng hạn như công nghệ DALL-E của OpenAI, đã được hơn ba triệu người sử dụng.
3. “Bot as a Service”
Từ nay cho đến một hội nghị lớn dự kiến sẽ được tổ chức bởi Google vào tháng 5/2023, các nhóm trong bộ phận nghiên cứu của Google, Trust and Safety, và các bộ phận khác đã được chỉ định để giúp phát triển đồng thời phát hành các sản phẩm và nguyên mẫu AI mới.
Khi công nghệ ngày càng phát triển, các chuyên gia trong ngành tin rằng, Google phải quyết định xem liệu họ có đại tu công cụ tìm kiếm của mình và biến một bot trò chuyện chính thức trở thành bộ mặt của dịch vụ hàng đầu của mình hay không.
Google đã miễn cưỡng chia sẻ rộng rãi công nghệ của mình bởi vì cũng giống như ChatGPT và các hệ thống tương tự, nó có thể tạo ra thông tin sai lệch, độc hại và thiên vị. LaMDA chỉ có sẵn cho một số người giới hạn thông qua một ứng dụng thử nghiệm tên là AI Test Kitchen.
Google coi đây là một cuộc đấu tranh để triển khai AI tiên tiến của mình mà không gây hại cho người dùng hoặc xã hội, theo một bản ghi nhớ được The Times xem. Trong một cuộc họp gần đây, một nhà quản lý thừa nhận rằng các công ty nhỏ hơn có ít lo ngại hơn về việc phát hành các công cụ này, nhưng cho biết Google phải lao vào cuộc chiến hoặc bị bỏ lại phía sau, theo bản ghi âm cuộc họp do The Times thu được.
Các công ty khác cũng gặp vấn đề tương tự. Năm năm trước, Microsoft đã phát hành một bot trò chuyện, có tên là Tay, có thể nói ra những ngôn ngữ phân biệt chủng tộc, bài ngoại và nhiều thứ khác và buộc Microsoft phải xóa nó khỏi internet ngay lập tức – không bao giờ được quay lại nữa. Trong những tuần gần đây, Meta đã tắt một bot trò chuyện tiên tiến hơn vì nhiều lý do tương tự.
Các giám đốc điều hành cho biết, trong cuộc họp được ghi âm lại, rằng Google dự định phát hành công nghệ điều khiển bot trò chuyện của mình như một dịch vụ điện toán đám mây cho các doanh nghiệp bên ngoài và có thể kết hợp công nghệ này vào các nhiệm vụ hỗ trợ khách hàng đơn giản. Nó sẽ duy trì sự tin cậy và các tiêu chuẩn an toàn cho các sản phẩm chính thức, nhưng nó cũng sẽ phát hành các nguyên mẫu không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn đó.
Nó có thể giới hạn những nguyên mẫu đó ở 500.000 người dùng và cảnh báo họ rằng công nghệ này có thể tạo ra những tuyên bố sai lầm hoặc xúc phạm. Kể từ khi được phát hành vào ngày cuối cùng của tháng 11, ChatGPT – thứ có thể tạo ra nội dung độc hại tương tự – đã được hơn một triệu người sử dụng.
“Một bản demo tuyệt vời về một hệ thống đàm thoại mà con người có thể tương tác với chúng trong một vài đoạn, và điều đó là tuyệt vời? Đó là một bước đi tốt, nhưng nó không phải là thứ sẽ thực sự biến đổi xã hội ”, Zoubin Ghahramani, người giám sát phòng thí nghiệm AI của Google Brain, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với The Times vào tháng trước, trước khi ChatGPT được phát hành. “Nó không phải là thứ mà mọi người có thể tin cậy sử dụng hàng ngày”.
Google đã và đang làm việc để cải thiện công cụ tìm kiếm của mình bằng cách sử dụng cùng một công nghệ làm nền tảng cho các chương trình trò chuyện như LaMDA và ChatGPT. Công nghệ – một “mô hình ngôn ngữ lớn” (large language model) – không chỉ đơn thuần là một cách thức để máy móc thực hiện một cuộc hội thoại.
4. Một tương lai thận trọng và nhiều cơ hội
Ngày nay, công nghệ này giúp công cụ tìm kiếm Google làm nổi bật các kết quả nhằm trả lời trực tiếp câu hỏi mà bạn đã đặt ra. Trong quá khứ, nếu bạn gõ “kinh doanh bất động sản có giàu có không?” vào Google, nó không hiểu bạn đang hỏi gì. Giờ đây, Google đã đáp ứng chính xác bằng một đoạn ngắn mô tả ngành nghề, mức lương trung bình. Nhưng liệu thông tin này có tin cậy?
Nhiều chuyên gia tin rằng Google sẽ tiếp tục thực hiện cách tiếp cận này, từng bước cải thiện công cụ tìm kiếm của mình thay vì đại tu nó. Margaret Mitchell, một nhà nghiên cứu AI tại Microsoft và Google, cho biết: “Google Search khá thận trọng. Nó cố gắng không làm xáo trộn một hệ thống đang hoạt động tốt.”
Các công ty khác, bao gồm Vectara và một công cụ tìm kiếm tên là Neeva, cũng đang nỗ lực để nâng cao công nghệ tìm kiếm theo những cách tương tự. Nhưng khi OpenAI và các công ty khác cải thiện chương trình trò chuyện của họ – giải quyết các vấn đề nội dung độc hại và thiên vị – thì điều này có thể trở thành một sự thay thế khả thi cho các công cụ tìm kiếm ngày nay. Ai đến đó đầu tiên có thể là người chiến thắng.
Sridhar Ramaswamy, người trước đây phụ trách mảng quảng cáo cho Google, bao gồm cả Quảng cáo tìm kiếm và hiện đang điều hành Neeva, cho biết: “Năm ngoái, tôi đã rất thất vọng vì thật khó để đánh bật được sự thống trị của Google. Nhưng những khoảnh khắc công nghệ như thế này lại tạo cơ hội cho sự cạnh tranh nhiều hơn”.
(theo New York Times)
Hãy để lại thông tin của bạn
