Chiến lược kinh doanh là gì? 6 nguyên tắc và 5 bước xây dựng

Một chiến lược kinh doanh hiệu quả là chìa khóa quyết định sự thành công của bất kỳ tổ chức nào. Chiến lược kinh doanh không chỉ là một bản kế hoạch mà còn là bản đồ lối đi chiến lược cho các quyết định của nhà quản trị trước khi thực hiện sản xuất, phân phối hàng hóa/dịch vụ của doanh nghiệp.

Trong bài viết này, Navee Marketing Agency sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của chiến lược kinh doanh, những nguyên tắc cần tuân thủ và các bước xây dựng chiến lược kinh doanh. Hy vọng những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn có được cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về vấn đề này.

1. Chiến lược kinh doanh là gì?

Có thể hiểu đơn giản, chiến lược kinh doanh là một kế hoạch tổng thể vạch ra cách thức thực hiện các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm hướng tới đạt được các mục tiêu dài hạn đã đề ra.

Trong đó bao gồm việc xác định rõ ràng mục tiêu, phạm vi chiến lược, giá trị khách hàng, hệ thống các hoạt động và năng lực cốt lõi của doanh nghiệp.

Chiến lược kinh doanh không chỉ bao quát các thông tin về hoạt động kinh doanh mà còn thể hiện điểm mạnh, điểm yếu và các cơ hội mà doanh nghiệp đang có cũng như những nguy cơ mà doanh nghiệp có thể sẽ phải đối mặt.

Chiến lược kinh doanh này sẽ đóng vai trò như một khuôn khổ quản lý cho việc điều hành các hoạt động của doanh nghiệp. Từ đây giúp các phòng ban trong doanh nghiệp có được sự phối hợp hiệu quả để đạt được mục tiêu chung.

2. Tầm quan trọng của việc xây dựng chiến lược kinh doanh

Việc xây dựng chiến lược kinh doanh có rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm:

• Giúp doanh nghiệp có được tầm nhìn rõ ràng về mục tiêu và hướng đi của mình.
• Giúp doanh nghiệp tập trung vào những khách hàng tiềm năng nhất và cung cấp cho họ những giá trị độc đáo nhất.
• Giúp doanh nghiệp tận dụng tốt nhất các nguồn lực và năng lực của mình, cũng như tìm kiếm các cơ hội mới.
• Giúp doanh nghiệp đối phó với các thách thức và cạnh tranh từ thị trường.
• Giúp doanh nghiệp đánh giá hiệu quả của các hoạt động và điều chỉnh chiến lược khi cần thiết.

3. 5 thành phần chính trong một chiến lược kinh doanh

Một chiến lược kinh doanh hiệu quả cần có 5 thành phần chính sau:

3.1. Mục tiêu chiến lược

Mục tiêu chiến lược là những điều mà doanh nghiệp muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu chiến lược phải được đặt ra một cách rõ ràng, đo lường được, khả thi, có ý nghĩa và có thời hạn.

3.2. Phạm vi chiến lược

Phạm vi chiến lược là những thị trường, khách hàng, sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp muốn tập trung vào. Phạm vi chiến lược phải được xác định dựa trên các tiêu chí như kích thước, tiềm năng, sở thích, hành vi và cạnh tranh của thị trường.

3.3. Giá trị khách hàng

Giá trị khách hàng là những lợi ích mà doanh nghiệp mang lại cho khách hàng, cũng như những yếu tố làm nổi bật doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh. Giá trị khách hàng phải được xây dựng dựa trên nhu cầu, mong muốn, vấn đề và giải pháp của khách hàng.

3.4. Hệ thống các hoạt động chiến lược

Hệ thống các hoạt động chiến lược là những công việc mà doanh nghiệp phải thực hiện để tạo ra và phân phối giá trị cho khách hàng. Hệ thống các hoạt động chiến lược bao gồm các hoạt động như nghiên cứu và phát triển, sản xuất, tiếp thị, bán hàng, giao hàng và hậu mãi. Hệ thống các hoạt động chiến lược phải được thiết kế sao cho phù hợp với mục tiêu, phạm vi và giá trị khách hàng của doanh nghiệp.

3.5. Năng lực cốt lõi

Năng lực cốt lõi là những điểm mạnh đặc biệt mà doanh nghiệp có được từ các nguồn lực và kinh nghiệm của mình. Năng lực cốt lõi giúp doanh nghiệp duy trì được ưu thế cạnh tranh và tạo ra sự khác biệt trong thị trường. Năng lực cốt lõi phải được bảo vệ, phát triển và cải tiến liên tục.

4. 6 nguyên tắc cần tuân thủ khi xây dựng chiến lược kinh doanh

4.1. Thấu hiểu thị trường mục tiêu

Để xây dựng một chiến lược kinh doanh hiệu quả, bạn cần phải thấu hiểu thị trường mục tiêu của mình. Bạn cần biết được nhu cầu, mong muốn, hành vi và xu hướng của khách hàng mục tiêu. Bạn phải nắm bắt được tình hình cạnh tranh, các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường, cũng như các cơ hội và thách thức của thị trường.

4.2. Xác định chính xác đối tượng mục tiêu

Đối tượng mục tiêu là những khách hàng tiềm năng mà bạn muốn bán sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn cho họ. Bạn cần phải xác định được các đặc điểm của đối tượng mục tiêu, như giới tính, tuổi, thu nhập, nghề nghiệp, sở thích, vấn đề, nhu cầu và mong muốn của họ.

Tiếp theo, bạn cần phân loại đối tượng mục tiêu theo các tiêu chí khác nhau, như vị trí địa lý, kênh tiếp cận, mức độ sẵn sàng mua hàng và giá trị khách hàng.

4.3. Tạo ra lợi thế cạnh tranh

Lợi thế cạnh tranh là những yếu tố làm cho sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn khác biệt và vượt trội so với các đối thủ cạnh tranh. Lợi thế cạnh tranh có thể là về chất lượng, giá, thiết kế, tính năng, dịch vụ, uy tín, thương hiệu hoặc sự đổi mới. Bạn cũng cần phải gộp chung cạnh tranh vì lợi nhuận và cạnh tranh để khác biệt, tức là bạn cần phải tối ưu hóa chi phí và tăng giá trị cho khách hàng.

4.4 Linh hoạt thay đổi để phù hợp

Thị trường là một môi trường động và biến đổi liên tục. Bạn cần phải theo dõi và đánh giá hiệu quả của chiến lược kinh doanh của bạn, cũng như nhận biết và nắm bắt được các cơ hội và thách thức mới của thị trường. Bạn cần phải sẵn sàng điều chỉnh và cập nhật chiến lược kinh doanh của bạn để phù hợp với những thay đổi của thị trường, khách hàng và đối thủ.

4.5. Tư duy có hệ thống

Tư duy có hệ thống là khả năng nhìn nhận và giải quyết các vấn đề kinh doanh một cách toàn diện, logic và sáng tạo. Bạn cần phải có tư duy có hệ thống khi xây dựng chiến lược kinh doanh, bởi vì đó là một quá trình liên quan đến nhiều bên, nhiều yếu tố và nhiều mục tiêu. Bạn cần phải xem xét các mối quan hệ giữa các bên, các yếu tố và các mục tiêu, cũng như các ảnh hưởng của chúng lên nhau.

4.6. Học cách nói không

Cuối cùng, một nguyên tắc không kém phần quan trọng khi xây dựng chiến lược kinh doanh là học cách nói không. Học cách nói không là khả năng từ chối những yêu cầu, đề xuất hoặc ý kiến không liên quan, không hợp lý hoặc không mang lại giá trị cho doanh nghiệp của bạn. 

5. Quy trình chi tiết các bước lập chiến lược kinh doanh

• Bước 1: Xác định mục tiêu kinh doanh

Mục tiêu kinh doanh chính là những gì bạn muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu kinh doanh cần phải cụ thể, đo lường, khả thi, có ý nghĩa và có thời hạn (SMART).

• Bước 2: Nghiên cứu và phân tích thị trường

Bạn cần nghiên cứu và phân tích thị trường để hiểu được nhu cầu, mong muốn, hành vi và xu hướng của khách hàng mục tiêu. Bạn cũng cần xác định kích thước, tiềm năng và độ cạnh tranh của thị trường. Bạn có thể sử dụng các phương pháp như khảo sát, phỏng vấn, quan sát hoặc thu thập dữ liệu từ các nguồn khác nhau.

• Bước 3: Phân tích đối thủ và xác định lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp bạn

Bạn cần phân tích đối thủ để biết được điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược và vị trí của họ trên thị trường. Bạn cũng cần xác định lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp bạn, tức là những điểm khác biệt và ưu việt của bạn so với đối thủ. 

• Bước 4: Xây dựng chiến lược bán hàng

Chiến lược bán hàng bao gồm các thành phần như sản phẩm, giá, phân phối và khuyến mãi. Bạn cần xác định rõ ràng giá trị độc đáo của sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn, cách bạn sẽ định giá cho nó, kênh bạn sẽ sử dụng để phân phối và các hoạt động marketing để quảng bá.

• Bước 5: Đo lường và tối ưu hóa chiến lược kinh doanh

Đây là quá trình theo dõi, đánh giá và cải thiện hiệu quả của chiến lược kinh doanh. Bạn cần xác định các chỉ số hiệu suất chính (KPIs) để đo lường mức độ thực hiện mục tiêu kinh doanh. Bạn cũng cần thu thập và phân tích dữ liệu để nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của chiến lược kinh doanh. 

6. Các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh

Chiến lược kinh doanh không phải là một công thức cố định mà là một quy trình linh hoạt và sáng tạo. Chiến lược kinh doanh có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp như:

• Môi trường kinh tế: Tình hình kinh tế có thể ảnh hưởng đến nhu cầu, khả năng chi tiêu, giá cả và sự biến động của thị trường.
• Môi trường chính trị: Chính sách, luật pháp, quan hệ quốc tế và các vấn đề xã hội có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, thuế, quyền lợi và rủi ro của doanh nghiệp.
• Môi trường công nghệ: Sự phát triển của công nghệ có thể ảnh hưởng đến sản phẩm, dịch vụ, quy trình, khả năng cạnh tranh và sự đổi mới của doanh nghiệp.
• Môi trường xã hội: Xu hướng, giá trị, thói quen và ý kiến của xã hội có thể ảnh hưởng đến nhu cầu, mong muốn, hành vi và sự hài lòng của khách hàng.
• Môi trường cạnh tranh: Số lượng, loại hình, chiến lược và vị trí của các đối thủ có thể ảnh hưởng đến sự phân chia, thu hút và giữ chân khách hàng.

7. Ví dụ về các chiến lược kinh doanh phổ biến

7.1. Chiến lược sản phẩm

Chiến lược sản phẩm tập trung vào việc phát triển và quảng cáo sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn. Điều này bao gồm việc xác định giá trị cốt lõi của sản phẩm, tạo ra thông điệp thương hiệu hấp dẫn và xây dựng chiến dịch tiếp thị hiệu quả.

7.2. Chiến lược giá

Chiến lược giá liên quan đến việc xác định giá bán cho sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn. Bạn có thể áp dụng chiến lược giá cạnh tranh, chiến lược giá cao cấp hoặc chiến lược giá thấp để thu hút khách hàng.

7.3. Chiến lược thương hiệu

Chiến lược thương hiệu tập trung vào việc xây dựng và duy trì hình ảnh thương hiệu tích cực trong tâm trí khách hàng. Điều này bao gồm việc phát triển logo, thông điệp thương hiệu và tạo ra trải nghiệm khách hàng độc đáo.

Chiến lược kinh doanh đóng vai trò như kim chỉ nam dẫn dắt doanh nghiệp đến thành công. Việc xây dựng và thực thi chiến lược hiệu quả giúp doanh nghiệp khai thác tối đa tiềm năng, tạo dựng lợi thế cạnh tranh và đạt được mục tiêu đề ra.

Áp dụng những nội dung được trình bày trong bài viết này sẽ giúp doanh nghiệp tạo dựng chiến lược phù hợp với thực tiễn, mang tính khả thi cao. Việc bám sát chiến lược, đồng thời linh hoạt điều chỉnh dựa trên biến động thị trường và phản hồi của khách hàng là chìa khóa để doanh nghiệp gặt hái thành công bền vững.